Dolina Baliem

Dolina Baliem
	; Dolina Baliem
Prowincja	Papua

Ten artykuł należy dopracować:

od 2020-04 → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny,
od 2020-04 → dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł,
od 2020-04 → zaktualizować na podstawie najświeższych informacji,
od 2020-04 → usunąć treści oparte na nierzetelnych źródłach lub podać w przypisach wiarygodne źródła informacji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dolina Baliem, także: Dolina Balim^[1] lub Wielka Dolina^[1]^[2]^[3] – wysoka dolina w środkowej części wyżyn indonezyjskiej prowincji Papua, w zachodniej Nowej Gwinei.

Położenie i dostęp

Dolina Baliem znajduje się w centralnej części wyżyn indonezyjskiej Papui. Ma długość 72 km i szerokość ok. 15–31 km^[4]. Autochtonicznymi mieszkańcami doliny są ludy Dani, Yali i Lani, które są odrębne od siebie pod względem językowym^[3]. Głównym miastem Doliny Baliem jest Wamena, przez którą można bez problemu dostać się do doliny. Do Baliem można również dotrzeć z miasta Jayapura.

Historia odkrycia

Dolina Baliem została odkryta w 1938 przez zoologa Richarda Archbolda^[5]. Przypadkowo zidentyfikował on dolinę rolną pośrodku dżungli, otoczoną górami do 4500 m wysokości podczas lotu widokowego. Późne odkrycie wynika przede wszystkim z nierozwinięcia rozległych części wyspy. Nawet dzisiaj obszary osadnicze papuaskiego ludu Korowai są całkowicie nietknięte. Nie jest to zaskakujące, ponieważ papuaska dżungla jest uważana za najbardziej nieprzeniknioną na świecie. Z powodu długiego braku kontaktu tradycyjne sposoby życia ludu Dani i różnych rdzennych społeczności papuaskich można było zachować do połowy ubiegłego wieku. W 1953/1954 pierwszy misjonarz, Lloyd van Stone, przybył do tej doliny przez skok ze spadochronem^[6]. Pomimo postępu przemysłowego, który zmienił życie osadników, miejscowa ludność nadal żyje w odległych obszarach, zgodnie z tradycją swoich przodków^[7].

Nazwa „Wielka Dolina” (niderl. Grote Vallei) została nadana w okresie holenderskim^[8] i była pierwszym spopularyzowanym określeniem na tę dolinę^[3].

Festiwal w dolinie Baliem

Najważniejszym wydarzeniem w dolinie Baliem jest festiwal, nazywany przez miejscowych „festiwalem pasola”. Uroczystość ta demonstruje walki różnych plemion z wyżyn Wamena i doliny Baliem, w tym ludów Dani, Lani i Yali. Przedstawienie wojowników ma na celu pokazanie zwinności i gotowości plemion do obrony swoich wiosek^[9].

Festiwal odbywa się każdego roku, w sierpniu. Najważniejszą atrakcją jest wyścig świń^[10].

Przypisy

↑ ^a ^b S.G.S.G. Haberle S.G.S.G., G.S.G.S. Hope G.S.G.S., Y.Y. DeFretes Y.Y., Environmental Change in the Baliem Valley, Montane Irian Jaya, Republic of Indonesia, „Journal of Biogeography”, 18 (1), 1991, s. 25–40, DOI: 10.2307/2845242, ISSN 0305-0270, JSTOR: 2845242 [dostęp 2023-09-28] (ang.).
↑ RemigiuszR. Mielcarek RemigiuszR., Ginąca kultura papuaskiego ludu Dani i wpływ turystyki na jej zachowanie, „Studia Periegetica” (nr 7 Niekonwencjonalne aspekty i formy turystyki), 2012, s. 53–72, ISSN 1897-9262 [dostęp 2022-08-20] .
↑ ^a ^b ^c JennyJ. Munro JennyJ., Dreams Made Small: The Education of Papuan Highlanders in Indonesia, New York: Berghahn Books, 2018 (ASAO Studies in Pacific Anthropology 9), s. 16, ISBN 978-1-78533-759-8, ISBN 978-1-78533-684-3, LCCN 2017061130 (ang.).
↑ PieterP. Scheurwater PieterP., Through the Eye of a Needle: A Faith Journey from Denial and Pretence to Acceptance, Bloomington: AuthorHouse, 2023, ISBN 978-1-7283-7966-1 [dostęp 2023-09-28], Cytat: The Baliem Valley is approximately 72 km long and 15–31 km wide in places. (ang.).
↑ BeatriceB. Voirol BeatriceB., Sich windende Wege: Ethnografie der Melo-Schnecke in Papua, Indonesien, Göttingen: Universitätsverlag Göttingen (Göttinger Beiträge zur Ethnologie 4), s. 35, ISBN 978-3-941875-83-8, ISSN 1866-0711, OCLC 1399011534 [dostęp 2020-04-06] (niem.).
↑ Bahai followers in Papua New Guinea [online], globalprayerdigest.org [dostęp 2020-04-06] (ang.). ^{[martwy link]}
↑ West Papua – Teil 3, über dicke Russinnen, die von Menschenfressern gejagt werden (zum Spaß), und Kettenraucher, die ihren fast 300 Jahre alten Opi in einer Ecke ihrer Grashütte sitzen haben [online], blog.png-online.de, 1 maja 2007 [dostęp 2020-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2007-10-27] (niem.).
↑ MamatM. Supriatna MamatM. i inni, Etnopedagogik Pendidikan Inklusif Berbasis Kearifan Lokal di Nusantara, Bandung: Indonesia Emas Group, 2023, s. 119, ISBN 978-623-8307-21-0 [dostęp 2023-09-28] (indonez.).
↑ Baliem Valley Festival and trek in Papua [online], Adventure Alternative [dostęp 2020-04-09] (ang.).
↑ WernerW. Götz WernerW., West Papua, BoD – Books on Demand, 2012, s. 43, ISBN 978-3-8448-9043-3 [dostęp 2020-04-09] (niem.).

[env-1] S.G.S.G. Haberle S.G.S.G., G.S.G.S. Hope G.S.G.S., Y.Y. DeFretes Y.Y., Environmental Change in the Baliem Valley, Montane Irian Jaya, Republic of Indonesia, „Journal of Biogeography”, 18 (1), 1991, s. 25–40, DOI: 10.2307/2845242, ISSN 0305-0270, JSTOR: 2845242 [dostęp 2023-09-28] (ang.).

[Mielcarek-2] RemigiuszR. Mielcarek RemigiuszR., Ginąca kultura papuaskiego ludu Dani i wpływ turystyki na jej zachowanie, „Studia Periegetica” (nr 7 Niekonwencjonalne aspekty i formy turystyki), 2012, s. 53–72, ISSN 1897-9262 [dostęp 2022-08-20] .

[Munro-3] JennyJ. Munro JennyJ., Dreams Made Small: The Education of Papuan Highlanders in Indonesia, New York: Berghahn Books, 2018 (ASAO Studies in Pacific Anthropology 9), s. 16, ISBN 978-1-78533-759-8, ISBN 978-1-78533-684-3, LCCN 2017061130 (ang.).

[4] PieterP. Scheurwater PieterP., Through the Eye of a Needle: A Faith Journey from Denial and Pretence to Acceptance, Bloomington: AuthorHouse, 2023, ISBN 978-1-7283-7966-1 [dostęp 2023-09-28], Cytat: The Baliem Valley is approximately 72 km long and 15–31 km wide in places. (ang.).

[5] BeatriceB. Voirol BeatriceB., Sich windende Wege: Ethnografie der Melo-Schnecke in Papua, Indonesien, Göttingen: Universitätsverlag Göttingen (Göttinger Beiträge zur Ethnologie 4), s. 35, ISBN 978-3-941875-83-8, ISSN 1866-0711, OCLC 1399011534 [dostęp 2020-04-06] (niem.).

[6] Bahai followers in Papua New Guinea [online], globalprayerdigest.org [dostęp 2020-04-06] (ang.). ^{[martwy link]}

[7] West Papua – Teil 3, über dicke Russinnen, die von Menschenfressern gejagt werden (zum Spaß), und Kettenraucher, die ihren fast 300 Jahre alten Opi in einer Ecke ihrer Grashütte sitzen haben [online], blog.png-online.de, 1 maja 2007 [dostęp 2020-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2007-10-27] (niem.).

[8] MamatM. Supriatna MamatM. i inni, Etnopedagogik Pendidikan Inklusif Berbasis Kearifan Lokal di Nusantara, Bandung: Indonesia Emas Group, 2023, s. 119, ISBN 978-623-8307-21-0 [dostęp 2023-09-28] (indonez.).

[dolina_Baliem1-9] Baliem Valley Festival and trek in Papua [online], Adventure Alternative [dostęp 2020-04-09] (ang.).

[Festiwal-10] WernerW. Götz WernerW., West Papua, BoD – Books on Demand, 2012, s. 43, ISBN 978-3-8448-9043-3 [dostęp 2020-04-09] (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]